Dókítà Wairagala Wakabi [Àwòrán láti CIPESA tí a fi àṣẹ lò]
A fi ìwé pe Wakabi kí ó wá á sọ̀rọ̀ níbi ètò Àyájọ́ Àwọn Olùgbèjà Ẹ̀tọ́ Ọmọnìyàn ní Tanzania ọlọ́dọọdún tí Àgbáríjọ Olùgbèjà Ẹ̀tọ́ Ọmọnìyàn ti Tanzania (THRDC) jẹ́ olùgbàlejò. Wakabi ni Olùdarí Àgbà Ìfọwọ́sowọ́pọ̀ Ètò-ìmúlò Ìmọ̀-ẹ̀rọ Gbogboògbò fún Ìlà-Oòrùn àti Gúúsù Ilẹ̀ Adúláwò (CIPESA), ọ̀kan gbòógì nínú ilé-iṣẹ́ tí ó ń ṣe ètò tí ó dá lórí ètò-ìmúlò ẹ̀rọ ayélujára àti òmìnira ọ̀rọ̀ sísọ ní orí ayélujára ní ilẹ̀ Adúláwò.
Lẹ́yìn ọ̀pọ̀lọpọ̀ wákàtí tí a fi ọ̀rọ̀ wá Wakabi lẹ́nu wò, tí wọn kò sì jẹ́ kí ó rí agbẹjọ́rò, a dá a padà sí Uganda.
Àwọn aṣojú láti Àgbáríjọ Olùgbèjà Ẹ̀tọ́ Ọmọnìyàn gbìyànjú láti jà fún un, àmọ́ a sọ fún wọn wípé fún “àǹfààní ìlú” ni a fi dá Wakabi padà sí ìlúu rẹ̀: [2]
UPDATE: After hours of interrogation, Dr. Wakabi has been deported back to #Uganda [3] this evening. However, lawyers remained unable to establish the basis of the detention & deportation. They report that authorities denied him entry into #Tanzania [4] on grounds of “national interest”. pic.twitter.com/FfEPJTMiz2 [5]
— CIPESA (@cipesaug) April 25, 2019 [6]
ÀFÍKÚN ÌRÒYÌN: Lẹ́yìn ọ̀pọ̀lọpọ̀ wákàtí ìfọ̀rọ̀wánilẹ́nuwò, a dá Dókítà Wakabi padà sí #Uganda [3] ní ìrọ̀lẹ́ yìí. Àmọ́, àwọn agbẹjọ́rò kò rí ìdí ohun tí ó fa ìtìmọ́lé àti ìlékúrò ní ìlú. Wọ́n jábọ̀ wípé àwọn aláṣẹ ìjọba kò jẹ́ kí ó wọ #Tanzania [4] nítorí “àǹfààní ìlú”. pic.twitter.com/FfEPJTMiz2 [5]
Bí ó ti lẹ̀ jẹ́ pé ìṣẹ̀lẹ̀ náà kò ju wákàtí díẹ̀ lọ, ó mú ìjáyà ńlá bá àwọn ajàfẹ́tọ̀ọ́ ní agbègbè náà, tí ọ̀ràn ìwà àìtọ́ tí orílẹ̀-èdèe Tanzania ń wù sí àwọn ajìjàgbara àti oníṣẹ́-ìròyìn ń peléke sí i. Nínú oṣù Belu ọdún tí ó ré kọjá, àwọn òṣìṣẹ́ Ìgbìmọ̀ tí ó ń Dáàbò bo Oníṣẹ́-ìròyìn, Angela Quintal àti Muthoki Mumo di ẹni àtìmọ́lé [7] fún ọ̀pọ̀ wákàtí ní Dar es Salaam, Tanzania, tí ìwé ẹ̀rí ọmọ-ìlú-fún-ìrìnnàa wọ́n di gbígbà lọ́wọ́ọ wọn.
Is Tanzania on a deliberate crusade to silence human rights defenders by harassing them in order to dissuade them from coming into the country? Late last year it was @pressfreedom [8]'s @angelaquintal [9] and @muthokimumo [10] not Dr Wakabi? This cannot silence us! #FreeDrWakabi [11]
— Felicia Anthonio (@FelAnthonio) April 25, 2019 [12]
Ṣé Tanzania ń mọ̀ọ́mọ̀ pa àwọn ajà-fún-ẹ̀tọ̀ ọmọnìyàn ní ẹnu mọ́n nípa fífi ojúu wọn gbolẹ̀ láti máà jẹ́ kí wọ́n wọ orílẹ̀ èdè? Ní ìparí ọdún tí ó lọ ni ó ṣẹlẹ̀ sí @pressfreedom [8] @angelaquintal [9] àti @muthokimumo [10] kì í ṣe Dókítà Wakabi? Èyí kò lè pa wá lẹ́nu mọ́n! #FreeDrWakabi [11]
— Felicia Anthonio (@FelAnthonio) Ọjọ́ 25, Oṣù Igbe ọdún-un 2019 [12]
Human Rights Watch sọ wípé lábẹ́ ìṣàkóso ìjọba Ààrẹ John Magufuli Tanzania ti rí [13] “ìrésílẹ̀ ìbọ̀wọ̀ fún òmìnira ọ̀rọ̀ sísọ, ìkẹ́gbẹ́ àti àpéjọ dé ojú àmì”
Ní ọdún-un 2015, Orílẹ̀èdè Olómìnira Ìṣọ̀kan Tanzania kéde Ìgbésẹ̀ Ìrúfin Orí Ẹ̀rọ Ayélujára [14]. Ní àárín ọdún kan tí a kéde òfin yẹn, ó ti tó bí ọmọ orílẹ̀ èdèe Tanzania 14 [15] tí òfín ti mú tí a sì ti dálẹ́jọ́ lábẹ́ òfin fún pé wọ́n sọ̀rọ̀ mọ́ṣààsí sí ààrẹ lórí ẹ̀rọ alátagbà. Pẹ́pẹ́yẹ gbé ọmọ pọ̀n nínú oṣù Ẹrẹ́nà ọdún-un 2018 nígbàtí a gba Ìlànà Ẹ̀rọ Ayárabíàṣá (Ohun orí ayélujára) àti Ìtàkùrọ̀sọ Ìfìwéránṣẹ́ wọlé [16] tí ó mú un ní túláàsì fún àwọn akọbúlọ́ọ̀gù láti fi orúkọ sílẹ̀ tí wọ́n á sì san owó orí tí ó tó bíi US $900 lọ́dún kí wọn ó tó lè gbé àtẹ̀jáde sí orí ayélujára. Èyí mú kí ọ̀pọ̀lọpọ̀ búlọ́ọ̀gù aládàádúró ó wọ òkùnkùn. [17]
Ìpalẹ́numọ́ iléeṣẹ́ akọ̀ròyìn aládàádúró nípasẹ̀ [18] àwọn àdàlù ìṣíwèé fún ilé iṣẹ́ akọ̀ròyìn àti ìrókẹ́kẹ́ mọ́ oníṣẹ́-ìròyìn ti di ìdẹ́rùbà, ìkóra-ẹni-ní-ìjánu àti ìbẹ̀rù láti sọ èrò ọkàn ẹni nípa àwọn olórí orílẹ̀ èdè náà.
Àtìmọ́lé àti ìdápadà Wakabi sí Uganda jẹ́ ìtẹ̀síwájú ìdojú-ìjà-kọ òmìnira ọ̀rọ̀ tòun èrò ọkàn ẹni ní Tanzania.